Wspólny unijny grant ma na celu określenie, w jaki sposób dziedzictwo kulturowe obecne jest w świadomości mieszkańców regionu. Ważnym aspektem projektu jest przybliżenie mieszkańcom pogranicza ich tradycji, zmobilizowanie do refleksji nad tożsamością, co przyczynić się ma do integracji społeczności z obu stron granicy. Celem szczegółowym projektu jest rozwijanie kontaktów pomiędzy instytucjami, organizacjami i mieszkańcami po obu stronach granicy poprzez aktywne uczestnictwo w wspólnych imprezach zakładanych w ramach projektu, pogłębienie wiedzy na temat kultury Śląska Cieszyńskiego, określenie czynników stymulujących przemiany tożsamości mieszkańców pogranicza polsko-czeskiego. Projekt nieoficjalnie wpisuje się w jubileusz "1200-lecia legendarnego założenia miasta Cieszyna".

Projekt będzie miał, zdaniem jego twórców, szeroki zasięg oddziaływania na region Śląska Cieszyńskiego. Zgodnie z założeniami jest on skierowany głównie do następujących grup docelowych: mieszkańcy pogranicza polsko-czeskiego, szczególnie młodzież szkół średnich po polskiej i czeskiej stronie euroregionu Śląsk Cieszyński, studenci Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, środowisko naukowe regionu (osoby skupione wokół instytucji kulturalnych, oświatowych i edukacyjnych, np. Uniwersytet Śląski, Teatr w Czeskim Cieszynie, Książnica Cieszyńska oraz instytucje i osoby skupione wokół Kongresu Polaków, nauczyciele i pedagodzy ze szkół różnego szczebla po obu stronach granicy).

Jednym z założeń projektu jest prowadzenie badań naukowych w różnych miejscowościach po polskiej i czeskiej stronie Euroregionu Śląsk Cieszyński. Prowadzone będą one przez pracowników Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji, przy rozmaitym współudziale strony czeskiej. Planowana problematyka badawcza dotyczyć będzie trzech tematów węzłowych: Kapitał kulturowy miast pogranicza: Cieszyna i Czeskiego Cieszyna, Rola dziedzictwa kulturowego w życiu codziennym mieszkańców pogranicza, Tożsamość mieszkańców pogranicza. Wyniki i analiza przeprowadzonych badań będą referowane podczas konferencji naukowej oraz zamieszczone w późniejszej publikacji pokonferencyjnej.

Kolejnym elementem składowym projektu jest konferencja naukowa pt. Dziedzictwo kulturowe jako klucz do tożsamości pogranicza polsko-czeskiego na Śląsku Cieszyńskim. W 1200-lecie Cieszyna (kwiecień 2010). Konferencja posiada charakter interdyscyplinarny, zakładając uczestnictwo zarówno polskich, jak i czeskich przedstawicieli różnych dziedzin w obrębie nauk humanistycznych (np. etnologia, historia, socjologia, pedagogika). Celem konferencji jest próba określenia, w jaki sposób dziedzictwo kulturowe obecne jest w świadomości mieszkańców regionu Śląska Cieszyńskiego. Podczas dyskusji panelowej z udziałem zaproszonych gości reprezentujących placówki kulturalne, edukacyjne i oświatowe różnego szczebla z obu stron granicy, ukazane zostaną wyniki i analiza przeprowadzonych badań, które mają być podstawą do określenia roli dziedzictwa kulturowego w procesach kształtowania się tożsamości mieszkańców pogranicza.

W zamyśle organizatorów, polsko-czeski charakter konferencji powinien uzmysłowić mieszkańcom pogranicza istotną rolę tradycji w społeczności wielokulturowej, zmobilizować ich do refleksji nad tożsamością, co przyczynić się ma do integracji społeczności z obu stron granicy. Ponadto konferencja i publikacja podsumowująca jej wyniki przyczynią się do rozwijania i wzmacniania kontaktów pomiędzy instytucjami, organizacjami i mieszkańcami po obu stronach Olzy oraz pogłębienia wiedzy na temat kultury Śląska Cieszyńskiego. Przygotowana konferencja i jej wyniki mogą wpłynąć na rozwój i promocję Uniwersytetu Śląskiego, co pośrednio przyczynia się do wzmacniania roli Euroregionu Śląsk Cieszyński.

Jednym z elementów składowych projektu jest wystawa fotograficzna pt. Jeżeli myślę Śląsk Cieszyński to myślę o... dotycząca obrazu Śląska Cieszyńskiego w oczach jego mieszkańców, zarówno tych po polskiej, jak i czeskiej stronie granicy. Prezentowane zdjęcia w zamyśle organizatorów obejmować będą różnorodną tematykę uzależnioną od indywidualnych wyobrażeń autorów fotografii. Celem wystawy jest ukazanie wielokulturowości Śląska Cieszyńskiego, a więc zróżnicowania indywidualnych wyobrażeń na temat różnych postaci, obiektów, sytuacji czy wydarzeń związanych z codziennym życiem mieszkańców regionu. Organizatorzy wystawy przewidują dla laureatów nagrody finansowe oraz rzeczowe.

Poprzez ukazanie różnorodności odbioru codziennej rzeczywistości przedstawicieli różnych grup zamieszkujących pogranicze w postaci obrazu wystawa może wpływać w istotny sposób na wzbogacenie wiedzy mieszkańców na temat własnego regionu, poznanie i zrozumienie odmienności kulturowych, a tym samym kształtowanie się postaw otwartych i pluralistycznych w społeczności wielokulturowej. Postawy te mogą stanowić wstęp do dialogu na temat roli i dziedzictwa kulturowego w kształtowaniu się tożsamości mieszkańców pogranicza polsko-czeskiego. Ze względu na międzynarodowy charakter wystawy oraz jej lokalizację w różnych placówkach kulturalnych i oświatowych powinna ona dotrzeć do szerokiego grona odbiorców, a tym samym przyczynić się do popularyzacji prezentowanych treści, zwiększenia uczestnictwa mieszkańców w kulturze oraz zapewnić dalszą współpracę pomiędzy instytucjami uczestniczącymi. Wystawa przyczyni się także do wspierania rozwoju i promowania Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Książnicy Cieszyńskiej oraz Uniwersytetu Śląskiego.

Projekt opiera się na realizacji cyklu warsztatów dla młodzieży szkół średnich z obu stron granicy poświęconych zróżnicowaniu kulturowemu, transmisji wartości w rodzinie oraz budowaniu tożsamości na terenie Śląska Cieszyńskiego (listopad 2009). Warsztaty będą przygotowane i prowadzone z udziałem pracowników i studentów Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji oraz osób skupionych wokół Kongresu Polaków w Republice Czeskiej. Planuje się trzykrotne spotkania z młodzieżą w trzech szkołach: polskiej, czeskiej i zaolziańskiej. Zajęcia prowadzone będą zarówno w języku polskim, jak i czeskim.

Warsztaty winny zwrócić uwagę młodzieży z obu stron pogranicza polsko-czeskiego na tematykę wielokulturowości, uwrażliwić ją w postrzeganiu różnorodności kulturowej, wzbogacić wiedzę na temat własnego regionu, ukazać jego walory i specyfikę; są też próbą samookreślenia młodzieży polskiej oraz czeskiej połączoną z ugruntowaniem poczucia tożsamości narodowej i regionalnej. Rejestracja filmowa oraz fotograficzna realizacji warsztatów zamieszczona będzie na płycie DVD pt. Kim jestem? Kim się czuję? Obrazy i migawki ze Śląska Cieszyńskiego oraz w folderze dołączonym do płyty, która udostępniona zostanie zainteresowanym placówkom i instytucjom kulturalnym, edukacyjnym i oświatowym. Międzynarodowy charakter warsztatów oraz ich organizacja w szkołach polskich, czeskich i zaolziańskich różnego szczebla powinna przyczynić do integracji nie tylko młodzieży szkolnej, ale także instytucji uczestniczących w realizacji przedsięwzięcia, czego efektem może być ich dalsza współpraca.

Realizacja projektu zakłada wydanie płyty DVD zawierającej relację filmową z warsztatów dla młodzieży szkół średnich opisanych powyżej oraz obrazy i migawki z badań studentów III roku etnologii. Celem projektu jest zobrazowanie tożsamości mieszkańców pogranicza, sposobów ich samookreślenia oraz postrzegania roli dziedzictwa kulturowego Śląska Cieszyńskiego w procesie identyfikacji z własnym miejscem zamieszkania. Zakłada się badania pilotażowe polegające na wstępnym sondażu w zakresie wyboru miejsca i respondentów (obszar badawczy obejmuje teren Śląska Cieszyńskiego).

Celem tego działania jest zwrócenie uwagi studentów etnologii na specyfikę etniczną i kulturową pogranicza polsko-czeskiego oraz zrozumienie trudności w lokalnej i narodowej samoidentyfikacji mieszkańców tych terenów. Poprzez aktywne uczestnictwo w działaniach edukacyjnych realizowanych w ramach warsztatów po obu stronach granicy, nabycie przez studentów praktycznych umiejętności nawiązywania kontaktów z osobami różnych narodowości oraz zapoznanie się z podstawowymi technikami i metodami pracy ze środkami audiowizualnymi w środowisku wielokulturowym. Wydana płyta DVD może stanowić materiał edukacyjny przydatny np. podczas realizacji zajęć dydaktycznych dotyczących wiedzy o regionie w placówkach oświatowych, edukacyjnych i kulturalnych.

Kolejnym wskaźnikiem, planowanym w trakcie trwania projektu jest folder promocyjny, dokumentujący niektóre z inicjatyw towarzyszących (np. krótkie wprowadzenie dotyczące charakteru planowanych działań, opis i zdjęcia z warsztatów prowadzonych dla młodzieży szkół średnich, relacja z wystaw fotograficznych prezentowanych w Těšínském Divadle v Českém Těšíně, Uniwersytecie Śląskim oraz w Książnicy Cieszyńskiej). W ramach współpracy partnerskiej zakłada się dwujęzyczny (polsko-czeski) charakter folderu.

Folder promocyjny razem z załączoną płytą DVD, powinien służyć społeczności lokalnej, bardziej skutecznemu dokumentowaniu i upowszechnianiu głównych założeń projektu i jego niektórych etapów. W trakcie opracowania folderu została nawiązana współpraca pomiędzy partnerami wyrażająca się w współodpowiedzialności za jego stronę merytoryczną i techniczną.

W dniu 21 kwietnia 2010 roku odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa, Dziedzictwo kulturowe jako klucz do tożsamości mieszkańców pogranicza polsko-czeskiego. W 1200-lecie Cieszyna, która rozpoczęła się o godz. 9.00 w Centrum Konferencyjnym (Budynek Główny WEiNoE UŚ, ul. Bielska 62). Tematyka konferencji oscylowała wokół następujących zagadnień:

Celem dyskusji była próba określenia, w jaki sposób dziedzictwo kulturowe obecne jest w świadomości mieszkańców regionu Śląska Cieszyńskiego. Konferencji towarzyszyła pokonkursowa wystawa fotograficzna prac pt. Jeżeli myślę Śląsk Cieszyński, to myślę o..., prezentująca wyobrażenia na temat postaci, obiektów, sytuacji i wydarzeń związanych z codziennym życiem mieszkańców ziemi cieszyńskiej.

Projekt jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) za pośrednictwem Euroregionu Śląsk Cieszyński - Těšínské Slezsko"/ „Projekt je spolufinancován z prostředků Evropského fondu pro regionální rozvoj" (ERDF) prostřednictvím Euroregionu Těšínské Slezsko - Śląsk Cieszyński

W związku z realizacją założeń projektu pt. Dziedzictwo kulturowe jako klucz do tożsamości pogranicza polsko-czeskiego na Śląsku Cieszyńskim. W 1200-lecie Cieszyna w listopadzie 2009 roku przeprowadzono cykl warsztatów dla młodzieży szkół średnich z obu stron granicy, poświęconych zróżnicowaniu kulturowemu, transmisji wartości w rodzinie oraz budowaniu tożsamości na terenie Śląska Cieszyńskiego. Warsztaty były przygotowane i prowadzone z udziałem pracowników Uniwersytetu Śląskiego oraz osób skupionych wokół Kongresu Polaków w Republice Czeskiej. W skład grupy roboczej weszli m.in.: dr Barbara Grabowska (PL), mgr Bogdan Jakubek (CZ), studenci Wydziału Etnologii i Nauk o Edukacji.

Warsztaty odbyły się w następujących terminach: 5 listopad 2009 (Kongres Polaków, Czeski Cieszyn), 19 listopad 2009 (Uniwersytet Śląski, Cieszyn) i 26 listopad 2009 (Kongres Polaków, Czeski Cieszyn), od godz. 9.00-12.00. W tym celu utworzono wspólną 45-osobową grupę uczniów z Liceum Ogólnokształcącego Towarzystwa Ewangelickiego (Cieszyn), Gymnázium (Český Těšín), Gimnazjum z Polskim Językiem Nauczania (Český Těšín). Zajęcia prowadzono zarówno w języku polskim, jak i czeskim, równolegle w trzech salach (w każdej z nich uczestniczyło 15 uczniów różnej narodowości).

Dzięki warsztatom została nawiązana współpraca pomiędzy polskimi i czeskimi szkołami średnimi, która może przyczynić do integracji młodych ludzi oraz właściwego zrozumienia zjawiska wielokulturowości w życiu na pograniczu.

Spotkania te zostały udokumentowane na płycie DVD pt. Kim jestem? Kim się czuję? Obrazy i migawki ze Śląska Cieszyńskiego, do której dołączono folder - pod tym samym tytułem - zawierający opis i dokumentację fotograficzną podejmowanych działań. Materiały te w celach dydaktycznych zostaną przekazane zainteresowanym instytucjom kulturalnym, edukacyjnym i oświatowym.

Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji oraz Kongres Polaków w RC z przyjemnością informują o rozstrzygnięciu konkursu fotograficznego pt. Jeżeli myślę Śląsk Cieszyński, to myślę o.... zorganizowanym w ramach projektu badawczego Dziedzictwo kulturowe jako klucz do tożsamości pogranicza polsko-czeskiego na Śląsku Cieszyńskim. W 1200-lecie Cieszyna (Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej RC-RP 2007-2013 w Euroregionie Śląsk Cieszyński).

Konkurs cieszył się dużym zainteresowaniem mieszkańców regionu oraz osób spoza Śląska Cieszyńskiego. Uczestniczyły w nim 42 osoby, które złożyły łącznie 120 fotografii o różnej tematyce. Z uwagi na wysoki poziom prac, Jury konkursu (w składzie: mgr Jerzy Pustelnik, mgr Marian Siedlaczek oraz dr Grzegorz Studnicki) przyznało dwa równorzędne I miejsca dla Dariusza Łyżbickiego (Cieszyn) i Tomasza Pulsakowskiego (Lubaczów). Przyznano ponadto trzy wyróżnienia dla Marcina Chruściela (Kraków), Wojciecha Wandzla (Skoczów) i Katarzyny Zabłudowskiej (Ząbki).

W związku z tym zaproszono uczestników konkursu oraz osoby zainteresowane na wernisaże wystawy, które odbyły się w trzech różnych miejscach:

Jednym ze wskaźników, planowanym w trakcie trwania projektu było wydanie folderu promocyjnego, dokumentującego niektóre z inicjatyw towarzyszących (np. krótkie wprowadzenie dotyczące charakteru planowanych działań, opis i zdjęcia z warsztatów prowadzonych dla młodzieży szkół średnich opisanych, relacja z wystaw fotograficznych). W ramach współpracy partnerskiej ustalono, że folder będzie posiadał dwujęzyczny (polsko-czeski) charakter.

Założono, iż folder promocyjny razem z załączoną płytą DVD - o tym samym tytule -powinien służyć społeczności lokalnej bardziej skutecznemu dokumentowaniu i upowszechnianiu głównych założeń projektu i jego niektórych etapów. W trakcie jego opracowania została nawiązana współpraca pomiędzy Wydziałem Etnologii i Nauk o Edukacji a Kongresem Polaków w Republice Czeskiej wyrażająca się w współodpowiedzialności za jego stronę merytoryczną i techniczną.

Wydział Etnologii i Nauk o Edukacji Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie oraz Kongres Polaków w Republice Czeskiej zrealizowali wspólny projekt pt. Dziedzictwo kulturowe jako klucz do tożsamości pogranicza polsko-czeskiego na Śląsku Cieszyńskim. W 1200-lecie Cieszyna, który uzyskał dofinansowanie z Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej 2007-2013 RC-RP Funduszu Mikroprojektów Euroregionu Śląsk Cieszyński-Těšínské Slezsko. Całkowity budżet przekroczył kwotę 27 tys. euro.

Na projekt składały się różne inicjatywy, realizowane już od lipca 2009 roku. Obejmowały one konkurs fotograficzny pt. Jeżeli myślę Śląsk Cieszyński, to myślę o... wraz z towarzyszącymi mu trzema wystawami, cykl warsztatów o tematyce wielokulturowej prowadzonych z polską i czeską młodzieżą szkół średnich oraz konferencję naukową pt. Dziedzictwo kulturowe jako klucz do tożsamości pogranicza polsko-czeskiego na Śląsku Cieszyńskim. W 1200-lecie Cieszyna, w której uczestniczyli polscy i czescy naukowcy badający specyfikę analizowanego pogranicza. Wydano również materiały promocyjne w postaci książki, folderu popularno-naukowego i płyty DVD, prezentujące nie tylko realizowane działania, ale i szeroko rozumiane dziedzictwo kulturowe ziemi cieszyńskiej. Materiały te dostępne będą w ograniczonej ilości w siedzibie Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie (budynek Collegium Technicum, pokój 14) oraz w biurze Kongresu Polaków (ul. Komeńskiego 4, Czeski Cieszyn).

Realizowany grant zwrócił uwagę na rolę i znaczenie tradycji lokalnej w życiu codziennym oraz wzbudził refleksję nad tożsamością regionalną. Wspólne polsko-czeskie działania przyczyniły się ponadto do integracji różnych środowisk z obu stron Olzy.